Në një intervistë në emisionin “The Tonight Show Starring Jimmy Fallon”, bashkëthemeluesi i Microsoft-it, Bill Gates, parashikoi një transformim rrënjësor të mënyrës së punës nëpërmjet avancimeve të Inteligjencës Artificiale (IA).
Sipas Gates, brenda dhjetë viteve të ardhshme, IA do të jetë në gjendje të kryejë shumicën e detyrave që aktualisht realizohen nga njerëzit, duke çuar potencialisht në një javë pune prej vetëm dy ditësh .
Prej dekadash, java pesë-ditore e punës ka qenë një standard i pandryshuar në shoqëritë moderne. Megjithatë, Gates beson se kjo normë është drejt përfundimit. Ai vizualizon një të ardhme ku IA nuk do të jetë thjesht një mjet ndihmës, por do të zëvendësojë njerëzit në shumicën e roleve nga prodhimi dhe logjistika deri te fusha si mjekësia dhe arsimi. “Është mjaft e thellë,” tha Gates.
“Zgjidh të gjitha këto probleme specifike si mungesa e mjekëve ose profesionistëve të shëndetit mendor… por sjell me vete kaq shumë ndryshime.”
Ky ndryshim, sipas Gates, mund të nxisë një diskutim rreth rishpërkufizimit të punës me javë pune prej dy ose tre ditësh që bëhen norma e re. Në këtë vizion, IA nuk do të jetë vetëm një mjet; ajo do të jetë një katalizator për një ndryshim të madh shoqëror në mënyrën se si e shohim kohën, produktivitetin dhe përmbushjen personale.
Premtimi dhe rreziku i AI
Parashikimi i Gates bazohet në ardhjen eventuale të Inteligjencës Artificiale të Përgjithshme (AGI) pika hipotetike kur sistemet e IA-së barazojnë ose tejkalojnë inteligjencën njerëzore në pothuajse të gjitha fushat. Ndërsa Gates është optimist për potencialin e AGI-së për të zgjidhur probleme dhe për të nxitur inovacionin, ai pranon se transformimi nuk do të jetë pa turbullira. “Do të vendosim, si në bejsboll nuk do të duam të shohim kompjuterë që luajnë bejsboll kështu që do të ketë disa gjëra që do t’i rezervojmë për veten tonë,” tha ai me humor. Por për sa i përket “prodhimit të gjërave, lëvizjes së gjërave dhe rritjes së ushqimit,” ai shton, makineritë do të dominojnë eventualisht.
Çfarë ndodh me njerëzit?
Ëndrra utopike e një jave pune më të shkurtër ngre një pyetje urgjente: çfarë ndodh me miliona njerëz të cilët mbështeten në punët që IA mund t’i bëjë të tepërta? Ekspertë si Geoffrey Hinton — i quajtur “Babai i IA-së” — kanë paralajmëruar për hendekët e mëdha të pasurisë që mund të shfaqen ndërsa IA përqendron fuqinë dhe kapitalin në duart e pak vetëve. Gates vetë ka pranuar këtë shqetësim në të kaluarën, duke avokuar për një sistem që mbështet njerëzit edhe në një të ardhme pa punë. Të tjerë, përfshirë një CEO të mbështetur nga Jeff Bezos dhe madje edhe Vatikanin, kanë shprehur rezerva etike. Kush e kontrollon IA-në? Kush përfiton prej saj? Dhe si sigurojmë që përparimi teknologjik të mos tejkalojë mirëqenien njerëzore?
Një vend pune i ri?
Parashikimi i Gates për një javë pune prej dy ditësh mund të tingëllojë si shkencë fiksion sot — por me IA që përparon me një ritëm të paparë, farat e atij transformimi janë tashmë duke u mbjellë. Nëse kjo e ardhme sjell më shumë liri apo më shumë frikë do të varet jo vetëm nga vetë teknologjia, por edhe nga mënyra se si shoqëria zgjedh të menaxhojë ngritjen e saj. Një gjë është e sigurt: vendi i punës i së nesërmes mund të mos ngjajë fare me atë të sotëm dhe të gjithë mund të fillojmë të rimendojmë se çfarë do të thotë vërtet “të shkosh në punë”.
