Udhëheqësit europianë bënë thirrje të martën që aksesi në aeroportin e Kabulit të zgjatet pas afatit të fundit të muajit gjatë një takimi të udhëheqësve të G7, ndërsa Washington-i theksoi vendimin për t’u tërhequr deri më 31 gusht.
Presidenti amerikan Joe Biden deklaroi të martën se do t’i përmbahet afatit të 31 gushtit për të përfunduar transportin ajror të amerikanëve, afganëve të rrezikuar dhe të tjerëve që kërkojnë të ikin nga Afganistani i kontrolluar nga talebanët.
Vendimi kundërshton udhëheqësit aleatë që duan t’i japin më shumë kohë evakuimit dhe e vendos Biden përballë kritikave se ai iu përmbajt kërkesave të talebanëve. Biden tha se talebanët po bashkëpunojnë dhe siguria po mbahet pavarësisht nga një numër incidentesh të dhunshme.
“Por është një situatë e dobët. Kemi një rrezik serioz që ajo të prishet me kalimin e kohës,” shtoi presidenti amerikan.
Udhëheqësit nga kombet e G7 – Franca, Gjermania, Italia, Britania e Madhe, SHBA, Kanadaja dhe Japonia – si dhe krerët e NATO-s, OKB-së dhe ekzekutivit të BE-së – u mblodhën të martën për të diskutuar situatën në Afganistan.
Në një deklaratë të përbashkët ata thanë se “përparësia e menjëhershme është të sigurohet evakuimi i sigurt i qytetarëve tanë dhe atyre afganëve që kanë bashkëpunuar me ne dhe kanë ndihmuar përpjekjet tona gjatë njëzet viteve të fundit dhe për të siguruar kalimin e vazhdueshëm të sigurt nga Afganistani.”
Ata gjithashtu thanë se në të ardhmen do të “gjykojnë palët afgane nga veprimet e tyre, jo nga fjalët”, duke iu referuar paralajmërimeve të mëparshme për talebanët që të mos kthehen në formën e rreptë të qeverisjes së tyre të mëparshme.
“Në veçanti, ne riafirmojmë se talebanët do të mbajnë përgjegjësi për veprimet e tyre në parandalimin e terrorizmit, në të drejtat e njeriut, në veçanti ato të grave, vajzave dhe pakicave dhe në ndjekjen e një zgjidhjeje gjithëpërfshirëse politike në Afganistan,” thanë udhëheqësit.
Deklarata e tyre, megjithatë, nuk adresonte saktësisht se si do të garantonin vazhdimin e kalimit të sigurt pa ndonjë prani ushtarake.
Disa udhëheqës europianë i kërkuan hapur presidentit Joe Biden që të zgjaste afatin (31 gusht) që vendosi për tërheqjen totale të forcave amerikane, përfshirë kryeministrin britanik Boris Johnson.
“Ne do të vazhdojmë deri në momentin e fundit që mundemi,” tha ai pas samitit. “Por ju keni dëgjuar atë që presidenti i Shteteve të Bashkuara kishte për të thënë, keni dëgjuar atë që kanë thënë talebanët.”
Më herët gjatë ditës, Sekretari i Mbrojtjes i Mbretërisë së Bashkuar Ben Wallace paralajmëroi se “ne nuk do t’i nxjerrim të gjithë nga vendi” në kohë. Ka pasur deklarata të ngjashme nga ministrat gjermanë dhe spanjollë. Por talebanët kanë këmbëngulur që forcat perëndimore duhet të përfundojnë evakuimet deri në fund të muajit.
Kancelarja gjermane Angela Merkel tha në një konferencë për shtyp pas takimit virtual se “natyrisht që Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë udhëheqjen këtu”.
“Pa Shtetet e Bashkuara të Amerikës, për shembull, ne – të tjerët – nuk mund të vazhdojmë misionin e evakuimit,” shtoi ajo.
Sidoqoftë, Biden nuk e ka përjashtuar plotësisht mundësinë që evakuimet të vazhdojnë përtej datës përfundimtare. Ai tha se i kishte kërkuar Pentagonit dhe Departamentit të Shtetit planet e evakuimit të emergjencës që do të rregullonin afatin kohor për tërheqjen e plotë nëse do të ishte e nevojshme.
BE-ja ndërkohë ka thënë se do të katërfishojë ndihmën humanitare për Afganistanin këtë vit nga 50 milionë euro në 200 milionë euro.
“Kjo do të ndihmojë në plotësimin e nevojave urgjente të afganëve si në Afganistan, por gjithashtu natyrisht në vendet pritëse fqinje,” tha Presidentja e Komisionit të BE-së, Ursula von der Leyen.
Burimet: Euronews, Guardian